Czy elektrownia w Choczewie stanie się nową atrakcją turystyczną?

Energetyczna rewolucja w Polsce przybiera na sile, a jednym z jej elementów jest budowa elektrowni jądrowej w Choczewie. Projekt wywołuje mieszane uczucia – z jednej strony jest postrzegany jako szansa na uniezależnienie energetyczne kraju, z drugiej jako potencjalne zagrożenie dla lokalnej turystyki. Czy Choczewo ma szansę stać się miejscem spotkania nowoczesności z atrakcyjnością turystyczną?

Widok z plaży przy latarni morskiej Stilo na reaktor

Gdy w Choczewie na Pomorzu powstaną charakterystyczne wieże pierwszej polskiej elektrowni jądrowej, odległość do zatłoczonych plaż w Łebie wyniesie zaledwie 20 kilometrów. To scenariusz, który budzi skrajne emocje wśród turystów zadających sobie pytanie „czy plaże z widokiem na reaktor to dobry pomysł?” Wielu inwestorów jest przekonanych, że czysta energia może przyciągnąć nowy typ turystów. Obok jej budowy powstały już parkingi z „atomowymi cenami” ponieważ elektrownie jądrowe, jak i miejsca, w których są budowane zawsze przyciągają turystów.

Doświadczenia innych krajów wskazują, że budowa elektrowni nie wpłynęła negatywnie na turystykę, jak zauważają eksperci analizujący podobne inwestycje na świecie. Dla Choczewa może to być duża szansa na rozwój nowej formy turystyki przemysłowej/industrialnej.

Nadbałtyckie kurorty vs. „jądrowa rewolucja” – szanse i wyzwania

Nikt nie ma wątpliwości, że zaplanowana w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino elektrownia jądrowa bezpowrotnie zmieni krajobraz gminy Choczewo. Ten region, który jeszcze dziś jest znany głównie jako obszar turystyczny, za sprawą inwestycji wartej prawie 200 miliardów złotych przejdzie gruntowną transformację.

W zamian za to chcemy zarobić na tej budowie – chcemy karmić tych pracowników, chcemy, żeby korzystali z naszych kwater – mówi wójt gminy Choczewo, dostrzegając potencjał gospodarczy związany z realizacją projektu.

Dane z badań (IBnT, 2023):

• 58% Polaków obawia się wpływu elektrowni na krajobraz,
• Ale 34% millenialsów deklaruje ciekawość takiej „industrialnej turystyki”.

Zagraniczne case study czyli atomowe kurorty, które funkcjonują

Jądrowe elektrownie i turystyka na pierwszy rzut oka mogą wydawać się zupełnie niepasujące do siebie. Jednak przykłady z Hiszpanii, Szwecji i Francji pokazują, że mogą one współistnieć w harmonii, a nawet wzajemnie się uzupełniać. W Vandellòs, Ringhals i Flamanville bliskość elektrowni do kurortów morskich nie stanowi problemu, a atrakcyjne oferty zwiedzania samych elektrowni przyciągają tysiące turystów rocznie.

Hiszpania: Vandellòs na Costa Dorada

Elektrownia jądrowa Vandellòs znajduje się w Katalonii w Hiszpanii, w pobliżu przełęczy Coll de Balaguer. Jej lokalizacja w odległości zaledwie kilku kilometrów od złocistych plaż Costa Dorada pokazuje, że energia jądrowa i turystyka nadmorska mogą współistnieć.

Linia brzegowa elektrowni jądrowej Vandellós II jest jedną z najbogatszych i najzdrowszych naturalnych stref na wybrzeżu Katalonii. Badania potwierdzają brak negatywnego wpływu elektrowni na jej bezpośrednie otoczenie.

Region ten udowodnił, że obecność elektrowni jądrowej nie musi oznaczać końca turystyki. Wręcz przeciwnie – może stać się dodatkową atrakcją dla zwiedzających zainteresowanych nowoczesną technologią i czystą energią. Turyści odwiedzający pobliską, antyczną Tarragonę czy park rozrywki Port Aventura często włączają do swoich planów zwiedzanie okolic elektrowni.

Francja: Flamanville nad Kanałem La Manche

Elektrownia Flamanville, gdzie budowa nowego reaktora rozpoczęła się w 2007 roku, stanowi przykład tego, jak infrastruktura jądrowa może współgrać z krajobrazem nadmorskim. Położona nad Kanałem La Manche elektrownia nie tylko nie zniszczyła turystycznego charakteru Normandii, ale stała się częścią industrialnego dziedzictwa regionu, a atomowe plaże pełne są spragnionych słońca turystów.

Okoliczne kawiarnie w Granville podają nawet tematyczne koktajle, a lokalne biura turystyczne organizują rejsy wzdłuż normandzkich klifów, podczas których można podziwiać zarówno naturalne piękno wybrzeża, jak i nowoczesną architekturę elektrowni.

Szwecja: Ringhals przy Morzu Północnym

Elektrownia jądrowa Ringhals w Szwecji znajduje się na półwyspie Värö w gminie Varberg, około 65 km na południe od Göteborga. To doskonały przykład tego, jak instalacje atomowe mogą współistnieć z turystyką nadmorską.

Pobliska miejscowość Varberg to popularny nadmorski kurort znany ze wspaniałych ośrodków spa i możliwości uprawiania sportów wodnych. Obecność elektrowni nie wpłynęła negatywnie na rozwój turystyki – wręcz przeciwnie, region przyciąga coraz więcej turystów zainteresowanych zarówno relaksem nad morzem, jak i poznaniem nowoczesnych technologii energetycznych.

Elektrownia Ringhals w Szwecji stanowi najlepszą funkcjonującą analogią dla planowanej elektrowni w Choczewie ze względu na podobną lokalizację nadmorską nad Bałtykiem, porównywalną moc elektryczną, technologię PWR oraz system chłodzenia wodą morską. Doświadczenia szwedzkie mogą dostarczyć cennych wniosków dotyczących zarządzania elektrownią jądrową w warunkach bałtyckich, szczególnie w kontekście wyzwań związanych z temperaturą wody morskiej i wpływem na środowisko.

Oskarshamn i archipelag bałtycki

Elektrownia w Oskarshamn, położona w gminie o tej samej nazwie, oferuje turystom dostęp do podziemnego laboratorium SKB oraz możliwość zobaczenia zużytego paliwa jądrowego z odległości zaledwie kilku metrów przez warstwę wody. Region przyciąga turystów malowniczymi wyspami archipelagu bałtyckiego.

Belgia: Kompaktowa sieć jądrowa

Belgia, mimo niewielkich rozmiarów, posiada siedem reaktorów jądrowych w dwóch lokalizacjach: Doel i Tihange. Elektrownia Tihange znajduje się nad Mozą, 25 kilometrów na południowy zachód od Liège, w regionie o bogatej ofercie turystycznej.

Model dla Choczewa czyli jak łączyć reaktor z wypoczynkiem?

Bursztynowy Szlak z atomem

Choczewo ma szansę stworzyć unikalną trasę turystyczną łączącą naturalne piękno polskiego wybrzeża z nowoczesnością energetyki jądrowej. Proponowana trasa rowerowa mogłaby łączyć plażę w Łebie z elektrownią w Choczewie i latarnią morską w Stilo, tworząc „Bursztynowy Szlak z atomem”.

Dzięki technologii rozszerzonej rzeczywistości (AR) turyści mogliby za pomocą aplikacji mobilnej śledzić, jak energia produkowana w elektrowni jądrowej zasila charakterystyczne latarnie morskie na polskim wybrzeżu.

Centrum Edukacji Energetycznej

Wzorując się na rozwiązaniach fińskich z Olkiluoto, w Choczewie mogłoby powstać nowoczesne centrum edukacyjne łączące symulator reaktora z akwarium prezentującym bałtyckie gatunki morskie. Takie podejście pokazywałoby, jak nowoczesna energetyka może służyć ochronie środowiska morskiego.

Marka „Czyste Plaże”

Hotele i pensjonaty w Łebie, Ustce czy innych nadmorskich kurortach mogłyby otrzymać certyfikat „Zasilane zieloną energią z Choczewa”. To nie tylko element marketingowy, ale także edukacyjny – plakaty na molach mogłyby tłumaczyć turystom, jak energia jądrowa przyczynia się do zerowej emisji CO₂.

Co mówią mieszkańcy?

W okolicy, gdzie w przyszłości będzie budowana elektrownia jądrowa, trwają prace terenowe, w tym uprzątanie terenu. Lokalna społeczność przygląda się tym przygotowaniom z mieszanymi uczuciami.

Młodsi mieszkańcy często dostrzegają w elektrowni szansę na nowe miejsca pracy i rozwój turystyki industrialnej. Starsi, szczególnie rybacy, wyrażają obawy o wpływ na lokalny ekosystem i tradycyjne źródła utrzymania.

Lekcje z przeszłości, czyli czego unikać?

Awaria w Czernobylu w 1986 oraz w Fukushimie w 2011 roku to przestroga pokazująca, jak ważne jest właściwe przygotowanie komunikacyjne. Błędem było brak przygotowanych scenariuszy informowania turystów o sytuacji kryzysowej, co prowadziło do paniki.

Dla polskiego projektu rekomenduje się stworzenie systemu SMS-owych alertów dla plażowiczów informujących na przykład o ćwiczeniach bezpieczeństwa oraz wprowadzenie regularnych „Dni Otwartych” mających na celu demistyfikację pracy elektrowni.

Dobre Praktyki i Rekomendacje

1. Edukacja i przejrzystość: ważne, żeby elektrownie nie były dla ludzi tajemnicą – dni otwarte i różne akcje edukacyjne mogą pomóc mieszkańcom i turystom poczuć się bardziej komfortowo i pewnie w związku z ich działaniem.
2. Zintegrowanie z naturą: nowoczesny design elektrowni da się fajnie wpasować w krajobraz, tak żeby stała się ciekawym punktem na mapie i atrakcją turystyczną.
3. Zrozumienie lokalnych potrzeb: warto angażować lokalną społeczność w rozmowy o przyszłości regionu, żeby rozwiać wątpliwości i zyskać poparcie dla nowych inwestycji.

Przyszłościowe scenariusze dla polskiego wybrzeża

Scenariusz pesymistyczny

W czarnym scenariuszu masowe protesty i niepokoje społeczne mogłyby doprowadzić do spadku cen nieruchomości w promieniu 30 kilometrów od elektrowni, podobnie jak miało to miejsce w niektórych regionach Chorwacji.

Scenariusz optymistyczny

Złoty scenariusz przewiduje powstanie pierwszego w Polsce „Energy Resort” – hotelu z basenem podgrzewanym ciepłem odpadowym z reaktora, podobnie jak funkcjonuje to we Francji. Taki obiekt mógłby stać się wizytówką polskiej innowacyjności w turystyce.

Turystyka 2035: plaża, wiatr i atom

Zgodnie z przyjętym przez Radę Ministrów harmonogramem, budowa pierwszej polskiej elektrowni jądrowej rozpocznie się w 2026 r., a w 2033 r. uruchomiony zostanie pierwszy blok elektrowni jądrowej. To oznacza, że za dekadę polskie wybrzeże może wyglądać zupełnie inaczej niż dziś.

Choczewo ma szansę napisać nowy rozdział w historii nadmorskich wakacji. Jak podkreślają eksperci z OECD, najbardziej atrakcyjne będą miejsca, gdzie technologia służy ochronie przyrody a nie jej podbojowi.

Elektrownia w Choczewie może stać się bardziej niż tylko źródłem energii – ma potencjał przekształcić się w nieoczywistą atrakcję turystyczną, wzmacniając znaczenie regionu na mapie Polski. Ostateczny sukces będzie zależał od umiejętności wplecenia nowej technologii w lokalną kulturę i narrację turystyczną. Jak podkreśla OECD, najważniejsze będą miejsca, które potrafią wykorzystać technologię dla ochrony środowiska, stając się innowacyjnymi destynacjami. W Choczewie to dialog, a nie sam reaktor, będzie kluczem do stworzenia trwałego i pozytywnego wizerunku.

Czy polskie „atomowe wybrzeże” przyciągnie turystów? Odpowiedź leży w mądrym dialogu między wszystkimi stronami: mieszkańcami, inwestorami, ekologami i branżą turystyczną. Elektrownia jądrowa może stać się symbolem nowoczesności i odpowiedzialności za klimat, ale tylko jeśli jej budowa będzie przebiegać w pełnej transparentności i z poszanowaniem lokalnej społeczności.

Doświadczenia innych krajów pokazują, że energia jądrowa i turystyka mogą się wzajemnie wspierać. Teraz kolej na Polskę, aby pokazać, jak można to zrobić jeszcze lepiej.